[1890-1960]

Jacob Domselaer

De Nederlandse componist Jacob van Domselaer (Nijkerk, 15 april 1890 - Bergen (Noord-Holland), 5 januari 1960) begon zijn muzikale studie met piano- en orgellessen bij Johan Enderlé en Willem Petri. Daarna kreeg hij in Utrecht les in compositie en piano van Johan Wagenaar. Op diens aanraden ging Van Domselaer in 1911 naar Berlijn om les te nemen bij Frédéric Lamond. Daar kwam hij in aanraking met het werk van Busoni en Schönberg. Hij was de eerste die in Nederland werk van beide componisten uitvoerde (in 1914).
In 1912 ontmoette Van Domselaer tijdens een tripje naar Parijs de Nederlandse non-figuratieve schilder Piet Mondriaan. Er ontstond een vriendschap tussen beide mannen. Van Domselaer legde zich erop toe de ideeën die Mondriaan had verwezenlijkt in de schilderkunst, ook te realiseren in de muziek. Het resultaat hiervan waren de Proeven van Stijlkunst, negen composities geschreven tussen 1913 en 1916. Het zijn de enige muziekstukken die zijn verwezenlijkt volgens de naar muziek vertaalde, op abstractie gerichte principes van De Stijl, de kunstbeweging die Mondriaan samen met andere kunstenaars als Theo van Doesburg en Bart van der Leck had opgericht in 1917. Nelly van Doesburg, de vrouw van Van Doesburg, speelde - als een van de weinige pianisten - de Proeven van Stijlkunst op de door haar georganiseerde Dada-avonden.

In 1918 was Van Domselaer uitgekeken op de ideeën van De Stijl. Hij sloeg een andere weg in. Hij verhuisde van Laren (NH) naar het rustieke Bergen (NH). Zijn nieuwste werken waren geen 'composities' meer, maar 'geluidsstukken'. Een sprekend voorbeeld is zijn Sonate No. 9 uit 1924. Ook uit die periode is zijn Eerste symfonie (1921), die pas in 2002 voor het eerst ten gehore werd gebracht door het Noord Nederlands Orkest. Vanaf 1930 schreef hij vrijwel alleen suites en variaties, maar zijn werk bleef onbekend bij het publiek. Toch bleef hij componeren. Uiteindelijk had hij 39 sonates, suites en variaties op zijn naam staan.
Van Domselaer overleed op 69-jarige leeftijd in Bergen.
Bron: wikipedia

De Ebony Band speelde in december 1994 een programma getiteld 'Muziek voor Mondriaan' Voor dit programma instrumenteerde componist Bart Visman, in opdracht van de Ebony Band, drie Proeven van Stijlkunst voor een instrumentaal ensemble. Het concert werd door de NPS radio opgenomen.
W.H.